Właściwości wodne gleb
Gleba jako układ wielofunkcyjny składa się z fazy stałej, ciekłej i gazowej. Faza stała gleby to około 50 – 60 % jej objętości (faza mineralna i materia organiczna) a pozostałą część stanowi powietrze i woda (Fig. 1). Trójfazowy układ gleby może ulegać zmianom w wyniku procesów glebotwórczych oraz agrotechniki. Prawidłowa uprawa oraz aplikacja materii organicznej może istotnie zwiększyć pojemność wodną gleby.
Woda i powietrze wypełniają pory glebowe, a więc występuje między nimi układ antagonistyczny. W przypadku zalania większości porów przez wodę rośliny cierpią z powodu braku tlenu w strefie korzeniowej. Gdy większość porów wypełni powietrze następuje susza glebowa. Trzeba jeszcze pamiętać, że nie cała zawarta w glebie woda jest dostępna dla roślin.
Woda w glebie ma znaczenie nie tylko jako czynnik niezbędny dla rozwoju roślin i życia organicznego, ale wpływa także na przemieszczanie się w niej soli mineralnych. Od ilości wody znajdującej się w glebie zależy także szybkość oraz charakter rozkładu materii organicznej.
Wodę, występującą w glebie, możemy podzielić na cztery rodzaje:
- woda higroskopowa (niedostępna dla roślin); powleka ona cząsteczki glebowe (Fig.2).
- woda błonkowata (niedostępna dla roślin): przylega ona do wody higroskopijnej, wypełnia też przestrzenie kątowe między cząstkami gleby (Fig.2).
- woda kapilarna (dostępna dla roślin); wypełnia przestwory kapilarne, nie ulega sile ciążenia.
- woda grawitacyjna (dostępna dla roślin w krótkim okresie czasu); wypełnia ona większe niż kapilarne przestwory glebowe, pod wpływem sił grawitacji spływa w głąb profilu glebowego (nie ma większego znaczenia agrotechnicznego).
Rodzaje pojemności wodnej gleb (Fig.3)
Maksymalna pojemność wodna (MPW)
Jest to maksymalna ilość wody jaką może zatrzymać gleba. Występuje po bardzo obfitych opadach deszczu lub intensywnym nawadnianiu. W stanie tym gleba zawiera bardzo mało powietrza, które może się utrzymywać tylko w największych przestworach.
Polowa pojemność wodna (PPW)
Po odcieknięciu wody grawitacyjnej w glebie następuje stan równowagi między siłą grawitacji a siłą, z jaką woda przyciągana jest przez cząsteczki gleby. Gleba zawiera wtedy stosunkowo dużo wody i wystarczająca ilość powietrza.
Punkt trwałego więdnięcia (PTW)
Ilość wody w glebie, przy której rośliny trwale więdną. Przy tym poziomie wilgotności gleby rośliny zasychają i nie pomoże już im deszcz czy też nawadnianie.
Kategorie agronomiczne
Kategorie agronomiczne gleb ustalono w oparciu o ich skład granulometryczny (uziarnienie). Gleby należące do różnych kategorii mają różną pojemność wodną a przez to i różną podatność na suszę.
Właściwości wodne gleb
Gleba jako układ wielofunkcyjny składa się z fazy stałej, ciekłej i gazowej. Faza stała gleby to około 50 – 60 % jej objętości (faza mineralna i materia organiczna) a pozostałą część stanowi powietrze i woda (Fig. 1). Trójfazowy układ gleby może ulegać zmianom w wyniku procesów glebotwórczych oraz agrotechniki. Prawidłowa uprawa oraz aplikacja materii organicznej może istotnie zwiększyć pojemność wodną gleby.
Woda i powietrze wypełniają pory glebowe, a więc występuje między nimi układ antagonistyczny. W przypadku zalania większości porów przez wodę rośliny cierpią z powodu braku tlenu w strefie korzeniowej. Gdy większość porów wypełni powietrze następuje susza glebowa. Trzeba jeszcze pamiętać, że nie cała zawarta w glebie woda jest dostępna dla roślin.
Woda w glebie ma znaczenie nie tylko jako czynnik niezbędny dla rozwoju roślin i życia organicznego, ale wpływa także na przemieszczanie się w niej soli mineralnych. Od ilości wody znajdującej się w glebie zależy także szybkość oraz charakter rozkładu materii organicznej.
Wodę, występującą w glebie, możemy podzielić na cztery rodzaje:
- woda higroskopowa (niedostępna dla roślin); powleka ona cząsteczki glebowe (Fig.2).
- woda błonkowata (niedostępna dla roślin): przylega ona do wody higroskopijnej, wypełnia też przestrzenie kątowe między cząstkami gleby (Fig.2).
- woda kapilarna (dostępna dla roślin); wypełnia przestwory kapilarne, nie ulega sile ciążenia.
- woda grawitacyjna (dostępna dla roślin w krótkim okresie czasu); wypełnia ona większe niż kapilarne przestwory glebowe, pod wpływem sił grawitacji spływa w głąb profilu glebowego (nie ma większego znaczenia agrotechnicznego).
Rodzaje pojemności wodnej gleb (Fig.3)
Maksymalna pojemność wodna (MPW)
Jest to maksymalna ilość wody jaką może zatrzymać gleba. Występuje po bardzo obfitych opadach deszczu lub intensywnym nawadnianiu. W stanie tym gleba zawiera bardzo mało powietrza, które może się utrzymywać tylko w największych przestworach.
Polowa pojemność wodna (PPW)
Po odcieknięciu wody grawitacyjnej w glebie następuje stan równowagi między siłą grawitacji a siłą, z jaką woda przyciągana jest przez cząsteczki gleby. Gleba zawiera wtedy stosunkowo dużo wody i wystarczająca ilość powietrza.
Punkt trwałego więdnięcia (PTW)
Ilość wody w glebie, przy której rośliny trwale więdną. Przy tym poziomie wilgotności gleby rośliny zasychają i nie pomoże już im deszcz czy też nawadnianie.
Kategorie agronomiczne
Kategorie agronomiczne gleb ustalono w oparciu o ich skład granulometryczny (uziarnienie). Gleby należące do różnych kategorii mają różną pojemność wodną a przez to i różną podatność na suszę.
Opublikowano w: Bez kategorii Opublikowano w: Bez kategorii